تیتان ها
دی اکسید تیتانیوم (TiO2) به زبان انگلیسی Titanium Dioxide که به آن تیتانیا هم گفته می شود، یک ماده غیر آلی جامد سفیدرنگی است که در برابر حرارت پایدار ، غیر قابل اشتعال و دارای قابلیت انحلال ضعیف است و با توجه به سیستم طبقه بندی و علامت گذاری مواد شیمیایی جهانی GHS- UN جزء مواد خطرناک طبقه بندی نمی شود. دی اکسید تیتانیوم معمولاً از لحاظ شیمیایی ، خنثی تلقی می شود و یک رنگدانه دایمی و به شدت سفید رنگ با قدرت پوششی خوب در رنگ ها ، کاغذ و پلاستیک است .
این ماده دارای دو شکل آلوتروپی روتیل و آناتاز است که به واسطه رنگ سفید ، ضریب شکست بالا ( 49/2- 90/2 ) ، درخشندگی عالی ، بی اثر ( خنثی بودن ) و مقاومت سایشی و حرارتی بالای آن ، درجه دیرگدازی بالا و توان زیاد در توزیع و انتشار یکنواخت در ترکیبات دیگر به عنوان عمده ترین ماده اولیه رنگ سفید در صنایع رنگ سازی ، کاغذسازی ، پلاستیک ، لاستیک و … شناخته می شود .روتیل از شبکة بلوری متراکمتری نسبت به آناتاز تشکیل شده و چگالتر است و ضریب شکست بالاتری دارد.
برای مصارف دارویی پودر دی اکسید تیتان گرید روتایل را استفاده می کنند و از آن پراکسید تیتان ، سالسیلات تیتان و تانات تیتان تهیه می کنند ، دی اکسید تیتانیوم برای التیام سوزش های پوستی مورد استفاده قرار می گیرد و منعکس کننده اشعه ماوراء بنفش خورشید است و بدین جهت در ساختن کرم ها و لوسیون های ضد آفتاب ضد سوختگی استفاده می شود . از پودر دی اکسید تیتان در ساخت قاب کپسول های دارویی و پوشش قرص ها نیز استفاده می شود .
دی اکسید تیتان در ساخت وسایل آرایشی به کار می رود . دی اکسید تیتانیوم در کرم ها و لوسیون ها ضد آفتاب استفاده می شود که ناشی از توانایی آن در حفاظت پوست می باشد. انواع مشخصی از دی اکسید تیتانیوم هم در اشکال رنگدانه ای و هم در اشکال نانو در کاربردهای آرایشی مثل رژ لب ها و محصولات میکاپ مورد استفاده قرار می گیرند. دی اکسید تیتانیوم رنگدانه ای برای ایجاد تیرگی و روشنی مثلاً در کرم های ضد آفتاب به کار می رود. نانو دی اکسید تیتانیوم برای ایجاد شفافیت و جذب UV به عنوان جزء حفاظتی در کرم های ضد آفتاب به کار می رود. این ماده به فاکتورهای حفاظت بالا در مقابل خورشید (SPF) کمک می کند و سال ها است که برای حفاظت در مقابل اشعه مضر ماوراء بنفش خورشید به کار می رود.
پودر دی اکسید تیتان خالص به عنوان رنگدانه در فراورده های غذایی کاربرد دارد.
انواع خاص دی اکسید تیتانیوم رنگدانه ای که دارای استانداردهای خلوص مناسب می باشند به عنوان رنگ دهنده در مواد خوراکی ( مثل آب نبات ها ، بیسکوئیت ها ، شیرینی ها ، سفید کننده های قهوه ، خمیردندان و غیره ) استفاده می شوند.
تیتانیوم دی اکساید نوع رنگدانه ای ده ها سال در محدوده وسیعی از کالاهای صنعتی و مصرفی از جمله رنگ ها ، پوشش ها ، چسب ها ، کاغذ و مقوا ، پلاستیک و لاستیک ، جوهرهای چاپ ، پارچه های پوشش داده شده و منسوجات و همچنین تهیه الیاف مصنوعی استفاده می شود. باتوجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن در صنایع زیر مورد استفاده قرار می گیرد.
در صنایع رنگ سازی ( رنگ خودرو ، رنگ ساختمان ، رنگ های دریایی و …) کاربرد دارد.
در صنایع پلاستیک ( مستربچ شرکت های تولید کننده انواع کامپاند ، تولید PVC و پروفایل و تهیه الیاف مصنوعی ) کاربرد دارد.
در صنایع لاستیک کاربرد دارد.
در صنایع کاغذ کاربرد دارد.
در بازار ایران چندین نوع تیتان وجود دارد که با استفاده از انالیز و عملکرد دسته بندی شده اند از بین این تیتان ها به چندین مورد شاخص اشاره میکنیم:
کرونوس 2190
تیتان 5566 که در رنگ ماشین کاربرد دارد .
تیتان R298
996 لوموند
RR2 تیتان
انواع مختلف دی اکسید تیتان عبارت اند از: کرونوس آلمان،چینی،دوپونت آمریکا،کریستال عرب،آناتاس کره و …تیتانیوم دیاکسید یک پودر جامد سفید رنگ، بدون بو و غیر قابل اشتعال است و به عنوان رنگدانه سفید در صنایع مختلف استفاده می شود. تیتانیوم دی اکسید گریدهای مختلفی دارد. در حال حاضر چین بخش زیادی از نیاز کشور به تیتان را پوشش می دهد و گرید های مختلف با توجه به کاربرد ها و نیاز صنایع عرضه می شوند.
تیتان 298- R یکی از گریدهای شناخته شده در بازار ایران ازمحصولات اصلی شرکت PANGANG چین می باشد. 298 روتایل بوده و به روش سولفات تولید شده و حداقل خلوص تیتانیوم آن 94% می باشد. این گرید در ایران در بسته بندی های با چاپ سبز یا قرمز ارائه شده است. طبق اظهارات مصرف کنندگان چاپ قرمز کیفیت بالاتری نسبت به چاپ سبز دارد و در نهایت میزان مصرف تیتانیوم دی اکسید را در فرمول کاهش می دهد.
از ویژگی های بارز این تیتان براقیت بالا، جذب روغن کم، پوشش دهندگی و دوام و پراکندگی خوب می باشد. این ویژگی ها باعث شده این تیتان یکی از گریدهای پرمصرف بازار در صنایع مختلف همچون رنگ و پوشش های داخلی و خارجی ، پلاستیک، مستربچ و جوهر باشد.